Batibouw (ver)bouwen met verstand

“Door de aanhoudend zwakke conjunctuur heeft de bouwsector dringend nood aan zuurstof”, vindt Geert Maes. “Tot eind vorig jaar konden bouwers en verbouwers nog genieten van de woonbonus. Vandaag bestaat die fiscale incentive niet meer met alle gevolgen van dien. De verschillende overheden in België hanteren een beleid dat erop gericht is alsmaar minder te subsidiëren. Kijk bijvoorbeeld naar de tegemoetkomingen voor zonnepanelen en hernieuwbare energie. Maar als je de subsidieregelingen terugschroeft, geef dan ten minste voorrang aan de dingen die het meest opleveren. Nog niet zo lang geleden werden de daken van oude, niet-geïsoleerde woningen bedekt met zonnepalen, enkel en alleen omdat je daar subsidies voor kreeg. Waar waren we toen in godsnaam mee bezig?”

De overheden hebben de voorbije jaren veel te veel nadruk gelegd op nieuwbouw

“Begin bijvoorbeeld met het na-isoleren van bestaande woningen. In België staan zo'n drie miljoen huizen waarvan de helft veertig tot vijftig jaar oud is. Gebouwen van pakweg dertig jaar en ouder zijn nauwelijks of niet geïsoleerd. Hun spouwmuren zijn vaak slechts gevuld met lucht. Waarom geen goede sensibiliseringscampagne lanceren die gericht is op het renoveren van die oudere woningen? Een campagne waarbij de hele bouwsector en de verschillende confederaties aan één zeel trekken? Ik ben ervan overtuigd dat we op die manier het totale energieverbruik drastisch verlagen en dat is goed voor de portemonnee van iedereen. Bovendien verkleinen we hierdoor in belangrijke mate de ecologische voetafdruk, meer nog dan stelselmatig het E-peil voor nieuwbouwwoningen aan te scherpen. De overheden in ons land hebben de voorbije jaren veel te veel nadruk gelegd op nieuwbouw. Maar de markt is intussen veranderd en dergelijke woningen zijn op de terugweg. Er worden nauwelijks nog 30.000 nieuwbouwwoningen per jaar geconstrueerd. Dat aantal weegt steeds minder op tegen de drie miljoen bestaande huizen. De bouwsector moet daar heel verstandig mee omgaan en het geweer van schouder veranderen. Ik zie dat trouwens ook gebeuren: bepaalde sleutel-op-de-deurbedrijven hebben al een dochteronderneming opgericht die louter en alleen renovatiewerken uitvoert.”

Renovatie is in opmars

Eén van de drie thema's die als een rode draad doorheen Batibouw 2015 lopen, is 'Start to renovate'. “Een goede verstaander ziet daarin de Start 2 Run campagne van Evy Gruyaert. Net als Evy wil Batibouw geen sprinters of marathonlopers kweken, maar wel mensen in beweging brengen. Een belangrijke trend in de Belgische bouwwereld is de gewijzigde verhouding tussen nieuwbouw en renovatie. Nieuwbouw zit in het slop, renovatie is in opmars. Het grote voordeel van renovatie is dat je de werken in de tijd kunt spreiden. Je moet dus niet eerst jarenlang sparen of je woning in één keer renoveren met zowel dubbele beglazing, na-isolatie als een nieuwe verwarmingsketel. Met een beperkter budget kun je al meteen de meest essentiële zaken aanpakken. Wacht daarom niet langer, start met renoveren en doe dit op een slimme manier! Het bespaart je op termijn geld en het verhoogt de waarde van je woning. Bovendien is het de ambitie van de Europese, federale en regionale overheden om het energieverbruik in woningen flink terug te dringen. Welnu, net in de drie miljoen bestaande woningen in ons land behaal je de grootste winst op het vlak van energiezuinigheid, zoveel is duidelijk.”

Op zoek naar het energetische optimum

“De huidige bouwtendens? De terugkeer naar het gezond verstand. Dat beklemtonen we dit jaar op Batibouw in ons tweede thema, 'Kostenoptimaal bouwen'. Investeren in energiebesparing is immers één ding, maar hoe besteed je je budget op de meest efficiënte manier? En welke keuzes zijn op lange termijn de beste? Eén van de grote uitdagingen is het vinden van de juiste combinatie van isolatie, luchtdichtheid, ventilatie en verwarming. Of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie, je moet niet altijd de beste leerling van de klas zijn. Twee, drie jaar geleden was het passief huis de toekomst. Nu komt men daar van terug en is bijna-energieneutraal bouwen de norm. Minder streng dus, maar wel realistisch. Want is het bijvoorbeeld echt nodig om steeds dikker isolatiemateriaal in een spouwmuur te steken? Neen, want op een bepaald punt compenseert de daling van het energieverbruik de meerkost van het isoleren niet meer. Daarom pleit ik ervoor om op zoek te gaan naar het zogenaamde energetische en economische optimum.”

Tot voor kort was het passief huis de toekomst, nu is bijna-energieneutraal bouwen de norm

Niet kleiner maar compacter

Loopt de Belg nog altijd warm voor energiezuinig bouwen en verbouwen? “Jazeker. Ondanks het afbouwen van de subsidieregelingen willen we toch gretig ons graantje blijven meepikken. We zijn energievriendelijk als we daardoor ook kunnen besparen. Doorheen de jaren is er in elk geval een bewustwordingsproces op gang gebracht. Je merkt dit aan onze manier van bouwen. Dat doen we tegenwoordig anders: niet kleiner maar wel compacter. De nutteloze ruimten in huis zijn weggegomd. Vroeger was een dubbele garage de standaard, ook al had je slechts één auto. Vandaag de dag maak je van de garage een extra woonruimte en plaats je een carport naast je woning. Het aparte bureau van papa? Opgedoekt! In elke ruimte beschik je nu over een internetverbinding zodat je overal in huis kunt werken. Last but not least zitten ook appartementen in de lift. Het aantal bouwvergunningen voor appartementen blijft fors stijgen. Dat heeft ook te maken met demografische factoren. Er zijn tegenwoordig meer eenoudergezinnen en we worden met z'n allen ouder en zien er dan tegen op een grote woning met tuin te onderhouden.”

Meer comfort in het digitale huis

Het derde thema van Batibouw 2015 is 'Het digitale huis'. De Engelstalige benaming 'the connected house' dekt de lading iets beter. “Alles in huis wordt hoe langer hoe meer digitaal met elkaar verbonden. In de tijd van de domotica had je daarvoor meterslange kabels nodig. Niet leuk, want in bestaande huizen was je genoodzaakt te slijpen, opnieuw te plamuren en te verven of te behangen. Daarna kwamen er toestellen op de markt met elk hun eigen afstandsbediening of app. Al snel zat je opgezadeld met tientallen apps en evenveel remote controls. Dat was ook niet ideaal. Nu zie je dat die apps met elkaar in verbinding komen te staan. Zo lanceerde Apple vorig jaar HomeKit, één enkele app waarmee je de verlichting, de verwarming en andere toestellen in huis bedient via je smartphone of tablet. Een ander mooi voorbeeld van de intelligente evolutie is de Nest Thermostaat. In het begin bedien je deze warmteregelaar nog wel handmatig, maar na verloop van tijd onthoudt de slimme thermostaat de dagelijkse gewoonten van de bewoners. Het toestel weet na enkele keren op welk uur je dagelijks opstaat en wanneer je 's ochtends een douche wil nemen, om hoe laat je van het werk thuiskomt en wanneer het lekker warm binnenshuis moet zijn. En het gaat zelfs nog verder. Er zijn al toestellen op de markt die intelligenter zijn dan wij. Toestellen die je niet meer moet programmeren. Een koelkast die je laat weten dat de melk op is en dit meteen aan je boodschappenlijstje toevoegt. Het intelligente, digitale huis staat nog in zijn kinderschoenen en zal ons leven en onze woning op zeer korte termijn comfortabeler maken. We ain't see nothing yet!”

Alles in huis wordt hoe langer hoe meer digitaal met elkaar verbonden

Welkom op de plek van je dromen

Naast bijna duizend exposanten die op Batibouw hun meest innovatieve producten voorstellen, zorgen tal van randevenementen er voor de nodige animo en interactiviteit. “Ik denk aan de sessies 'Betaalbaar (ver)bouwen', de 'Innovation Gallery' en aan 'Batibouw Dreamfactory'. Die laatste is gericht op verbouwers die inspiratie willen opdoen, buiten de lijntjes willen kleuren of hun ideeën aan de professionele mening van een architect of een interieurarchitect willen toetsen. Met het deskundige advies en de afgeleverde schets onder de arm kun je meteen aankloppen bij een of meerdere standhouders op Batibouw. Ten slotte kan ik ook zeker de expo van Vlieg aanbevelen. Deze jongerenorganisatie van CultuurNet Vlaanderen dompelt je onder in vijf straffe droomplekken, die op kindermaat door Bulk Architecten zijn gecreëerd. Dat is nu net het voordeel van Batibouw: je vindt er alles en alles zoveel keer meer”, besluit Geert Maes.

Batibouw 2015, van donderdag 26 februari tot en met zondag 8 maart in Brussels Expo. Meer info: www.batibouw.com.