"Vroeger zag men veiligheid vaak als een rem op de productiviteit", vertelt een projectleider uit Antwerpen. "Nu begrijpen we dat veilige werkomstandigheden juist leiden tot efficiënter werken en betere resultaten. Een ongeluk kan je hele planning overhoop gooien, om nog maar te zwijgen over de menselijke impact."
De cijfers van de inspectie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk bevestigen deze visie. Bouwbedrijven die structureel investeren in veiligheid, rapporteren niet alleen minder incidenten, maar ook een hogere productiviteit en medewerkerstevredenheid. Deze ontwikkeling wordt versterkt door nieuwe wetgeving die strengere eisen stelt aan veiligheidsprotocollen op de bouwplaats.
Een belangrijk aspect hierbij is professionele veiligheidstraining. Steeds meer opdrachtgevers eisen een VCA-certificaat van hun aannemers en onderaannemers. "Het is meer dan een formaliteit", licht een veiligheidskundige toe. "Deze training zorgt ervoor dat iedereen op de bouwplaats risico’s herkent en weet hoe ze te voorkomen. Van dakwerker tot installateur, iedereen spreekt dezelfde veiligheidstaal. Bovendien bieden moderne opleidingscentra nu flexibele leertrajecten aan, waardoor het behalen van een certificaat beter inpasbaar is in een drukke bouwplanning."
De opkomst van prefab-bouw en modulaire systemen brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. "Bij het hijsen en plaatsen van grote elementen komt veel kijken", vertelt een kraanmachinist. "Goede communicatie en begrip van veiligheidsprotocollen zijn dan letterlijk van levensbelang. Een moment van onoplettendheid kan catastrofale gevolgen hebben."
Ook bij renovatieprojecten neemt het belang van veiligheid toe. "Oude gebouwen kunnen verrassingen herbergen", waarschuwt een specialist in stadsrenovatie. "Van verborgen asbest tot verzwakte constructies - zonder gedegen veiligheidskennis loop je grote risico’s. Vooral bij monumentale panden is expertise in veilig werken onmisbaar."
De digitalisering van de bouw voegt een extra dimensie toe. "Met BIM-modellen kunnen we veiligheidsrisico’s al in de ontwerpfase identificeren", legt een digitaal bouwexpert uit. "Maar ook dan blijft menselijke expertise onmisbaar voor een veilige uitvoering. Technologie ondersteunt, maar vervangt nooit het gezonde verstand en vakmanschap op de werkvloer."
Voor bouwondernemers is de boodschap helder: investeren in veiligheid is investeren in continuïteit. Of zoals een ervaren bouwcoördinator het verwoordt: "In de hedendaagse bouw is veiligheid geen kostenpost, maar de fundering waarop je je bedrijf bouwt. Zonder die basis wordt elk project een risicovolle onderneming. Het is een investering die zichzelf dubbel en dwars terugverdient."
