Wat is EPB en aan welke eisen moet je voldoen in 2020?

Wanneer moet je EPB-eisen naleven?

Doe je in Vlaanderen een stedenbouwkundige aanvraag voor een nieuwbouwwoning of (ingrijpende) renovatiewerken, dan ben je verplicht om bepaalde EPB-eisen te respecteren. Logisch want je woning die je nu (ver)bouwt heeft invloed hebben op je energieverbruik en het milieu in de toekomst. EPB is de afkorting van EnergiePrestatie en Binnenklimaat.

EPB-eisen en type bouwproject

Bij bouwwerken onderscheiden we drie types: nieuwbouw, renovatie en energetische ingrijpende renovatie. Voor bouwprojecten met een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag of -melding zijn er telkens andere eisen voor energie en binnenklimaat van toepassing.

Deze eisen gaan over thermische isolatie, het beperken van energieverbruik het verbeteren van de kwaliteit van de lucht(binnenklimaat) in een woning. Nieuwbouwwoningen evolueren stapsgewijs naar bijna-energieneutrale gebouwen. Ook (grondige energetische) renovaties hebben hun EPB-eisen. Ontdek alle Vlaamse EPB-eisen van 2020. Er zijn verschillende termen die met EPB te maken hebben, we verduidelijken deze even voor je.

1. Energieprestatie-eisen

Het E-peil

Het E-peil drukt de energieprestatie van een woning of appartement uit. Hoe lager het E-peil, hoe beter en dus hoe minder energie er verbruikt wordt. Verschillende elementen bepalen mee het E-peil: de thermische isolatie, de luchtdichtheid, de compactheid, de oriëntatie en hoeveelheid zon op het gebouw en de ventilatieverliezen.

E-peil 2020

Nieuwbouwwoningen moeten in 2020 in Vlaanderen voldoen aan een E-peil van E35 of lager. Vanaf 2021 moet men bij nieuwbouw aan een maximaal peil van E30 voldoen en moet elke nieuwbouw minstens aan de BEN-eisen (bijna-energieneutraal) voldoen. De woning mag dan nauwelijks energie verbruiken en het weinige dat er nodig is, moet opgewekt worden met hernieuwbare energie. Bij een ingrijpende energetische renovatie mag het E-peil voor een bouwaanvraag van 2020 maximaal E70 bedragen. Voor eenvoudige renovatie is geen energieprestatiewaarde bepaald.  

Installaties-eisen

Bij renovatie wordt er ook rekening gehouden met installaties. Deze eisen houden rekening met installaties zoals: verwarming, warm tapwater, ventilatie en koeling. Er gelden minimale rendementen en vermogens voor nieuwe, vernieuwde of toegevoegd installaties. Bestaande installaties die niet aangepast worden moeten er niet aan voldoen. Ontdek alle installatie-eisen.

Hernieuwbare energie

Een nieuwbouwwoning of een woning die ingrijpend energetisch gerenoveerd wordt moet een minimale hoeveelheid energie opwekken met hernieuwbare energiebronnen. Zo kun je bijvoorbeeld gaan voor een zonneboiler, een warmtepomp, een warmtepompboiler, een verwarmingssysteem op biomassa, meedoen aan een project voor hernieuwbare energie of aansluiten op een stadsverwarmingsnet. Er moet voor nieuwbouw minimaal zo’n 15 kWH/m2/jaar aan hernieuwbare energie opgewekt worden.

Natuurlijk kun je ook meerdere maatregelen combineren. Vraag advies aan je architect of verslaggever om te weten waar je woning aan moet voldoen. Kun je niet aan deze eis voldoen, dan wordt de maximale E-peileis strenger en verlaagd met 10%. Lees meer over hernieuwbare energie.

2. Thermische isolatie-eisen

Het S-peil

S-peil vervangt sinds 2018 het vroegere K-peil en netto-energiebehoefte. Het geeft de isolatie- en ventilatiewaarde van de schil (muren, dak, ramen) van een woning weer. Dit is enkel van toepassing voor nieuwbouw. Je houdt hiervoor best rekening met: de isolatie van de schildelen, de luchtdichtheid van de woning (test is aangewezen), zonwering tegen oververhitting, de invloed van de bouwknopen, de verhouding glas-vloeroppervlakte, vormefficiëntie, de grootte en oriëntatie van de vensters, de impact van de zonnewinsten en de aanwezigheid van thermische massa. Al deze elementen hebben een invloed op het S-peil.

Dit lijkt veel om rekening mee te houden, toch is er voldoende keuzevrijheid. Zo kun je bijvoorbeeld grote glasruimtes compenseren met zonwering. Bouw je bijvoorbeeld compact dan dit betekent dit niet noodzakelijk dat je kleiner moet bouwen. Je moet enkel de oppervlakte van de bouwschil verminderen om toch een lagere en dus betere S-waarde te bekomen.

Voor woningen met een vergunningsaanvraag of melding in 2020, mag het S-peil maximaal S31 zijn. Die waarde is sinds 1 januari 2019 geldig. Voor 2021 wordt dit S28.

U-waarden

De U-waarde (W/m2K) is een indicatie van de hoeveelheid warmte van binnen die naar buiten ontsnapt door een constructiedeel. Dus hoe beter de U-waarde, hoe beter dit bouwdeel isoleert en hoe minder warmte verloren gaat. Hoe goed een deel isoleert is afhankelijk van de dikte en de isolatiewaarde (lambdawaarde) van de materialen waaruit het constructiedeel is opgebouwd.

Voor nieuwbouw zijn er zijn maximale U-waarden of warmtedoorgangscoëfficiënten voor constructiedelen, opgelegd door de Energieprestatieregelgeving die moeten worden nageleefd. Bij een ingrijpende energetische renovatie en beperkte renovatie zijn er maximale U-waarden voor nieuwe- en nageïsoleerde delen. Hieronder vind je de maximale toelaatbare U-waarden voor bouwprojecten met aanvraagdatum van de stedenbouwkundige vergunning of melding sinds 1 januari 2018.

Scheidingsconstructie – Maximale U-waarde (W/m2 K)

3. Binnenklimaateisen

Een derde luik van de Energieprestatiewetgeving zijn de eisen voor een goed binnenklimaat. Dit verkrijg je door kwaliteitsvolle ventilatie en de beperking van de risico’s op oververhitting. Ook hier zijn er verschillende eisen voor nieuwbouw en renovatie.

Ventilatie

Even de ramen openzetten voor te verluchten is niet voldoende effectief. Een gezonde woning moet constant geventileerd worden. Maar dit mag ook niet te veel warmte doen verloren gaan. Goede ventilatie gaat over: toevoer van verse lucht in droge ruimtes, de doorstroming van die lucht naar natte ruimtes via tussenruimtes, de afvoer van vervuilde  lucht van natte ruimtes en het vermijden dat vervuilde lucht van garages en kelders in huis binnenkomen.

Afhankelijk van je type project zijn er verschillende ventilatiesystemen (A,C, D) mogelijk. Systeem A: natuurlijke ventilatie, Systeem D: mechanische ventilatie en Systeem C: een combinatie van natuurlijke en mechanische ventilatie. Raadpleeg je architect of ventilatieverslaggever hierover. Sinds 2016 heb je een ventilatieverslaggever nodig die de prestaties en eigenschappen van het systeem in kaart brengt.

Nieuwbouw versus renovatie

Bij nieuwbouw of grondige energetische renovatie moet er in elke ruimte een minimum aan ventilatievoorzieningen geplaatst worden. De Belgische ventilatienorm bedraagt een debiet van 3,6 m3 lucht per uur en per vierkante meter vloeroppervlakte.

Bij een beperkte renovatie gelden ook eisen waarbij men voldoen aan minimale toevoer voorzien in ruimtes waar de vensters vervangen of toegevoegd worden. In verbouwde droge delen moeten minstens ventilatieroosters, muurroosters of mechanische toevoer worden geplaatst. Komen er nieuwe ruimtes bij, dan gelden er ook eisen voor droge en natte eisen. Lees meer over ventilatie-eisen.

Oververhitting

Een woning moet leefbaar zijn, ook in de zomer. De overhittingsindicator moet onder de waarde van 6500 Kh blijven. Je zorgt er daarom best voor dat de binnentemperatuur niet te sterk stijgt tijdens de warme dagen. Besteed daarom voldoende aandacht aan: de oriëntatie van de vensters, de zonnetoetredingsfactor van de beglazing, de hoeveelheid beglazing, effectieve zonwering en de bouwzijde of zwaarte van de constructie. Voor nieuwbouw moet je het risico op oververhitting beperken.

EPB-procedure

Stel op het juiste moment een EPB- en ventilatieverslaggever aan en dien tijdig je startverklaring en EPB-aangifte in.

1. Stel de EPB- en ventilatieverslaggever aan voor de werken
2. De EPB-verslaggever moet daarna de startverklaring met voorafberekening en ventilatievoorwerp digitaal indienen bij de energieprestatiedatabank, vóór de werken starten.
3. Verzamel tijdens de werken stavingstukken en bezorg deze aan de EPB-verslaggever.
4. Laat de verslaggever 12 maanden na ingebruikname of na het beëindigen van de werken (eerste datum telt) de aangifte indienen bij de energieprestatiedatabank. Voor renovaties is de uiterlijke datum 5 jaar nadien.