[mh1984]

In ons rijhuis in Antwerpen hebben we op zolder een Viessmann Vitodens 300 weersafhankelijke verwarmingsketel hangen (dus met buitenvoeler), die we kunnen besturen met een Vitotrol 300 bedieningsmodule die op de eerste verdieping hangt (ruimtecompensatie is uitgeschakeld, dus ik begrijp dat de Vitotrol 300 enkel als "afstandsbediening" werkt waarmee we de gewenste normale en gereduceerde temperatuur, alsook de tijdsprogramma's hiervoor per dag kunnen instellen). Op alle radiatoren in huis staan er thermostatische kranen. We hebben geen vloerverwarming. Ons huis zelf is gebouwd in 1890, maar goed geïsoleerd waar mogelijk (d.w.z. alle daken zijn enkele jaren geleden volgens de geldende norm geïsoleerd; behalve aan de terrasdeuren en de voordeur is er dubbel glas; spouwmuurisolatie is niet mogelijk).

We proberen de laatste weken beter de werking van onze verwarmingsinstallatie te begrijpen. De gewenste binnentemperatuur (voor wanneer we aanwezig zijn) staat ingesteld op 20°C, en de gereduceerde binnentemperatuur (voor 's nachts of wanneer we afwezig zijn) staat op 16°C. De momenteel ingestelde stooklijn heeft "helling" 1,4 en de "hoogte" staat ingesteld op +6. De ingestelde tijdsblokken voor de gewenste binnentemperatuur van 20°C zijn 's ochtends (7h00-8h00) en 's avonds (18h30-22h00). In de woonkamer hebben we de radiatorthermostaten van de 3 radiatoren opengezet op stand 3, en in de badkamer hebben we de radiatorthermostaten van 2 van de aanwezige 3 radiatoren opengezet op stand 5.

Sinds enkele weken zijn we bezig met het volgen van de effectieve temperatuur in woonkamer en badkamer, en we merken het volgende:
- In de woonkamer zakt de temperatuur nooit onder de 18°C (zelfs wanneer we in een tijdsblok met gereduceerde binnentemperatuur van 16°C zitten) en stijgt deze maximaal tot zo'n 19,5°C.
- In de badkamer zakt de temperatuur nooit onder de 19°C (zelfs wanneer we in een tijdsblok met gereduceerde binnentemperatuur van 16°C zitten) en stijgt deze maximaal tot zo'n 21,0°C.
- In tijdsblokken met gereduceerde binnentemperatuur van 16°C (bv. laat 's avonds or 's nachts) voelen de opengedraaide radiatoren in woonkamer en badkamer soms toch warm tot zelfs zeer warm aan.

We hebben de volgende vragen:
1) Hoe gaan we in het algemeen best te werk om de optimale stooklijn voor ons te vinden (optimaal = maximaal comform met minimaal gasverbruik)? Heeft het zin hiervoor een professional in te schakelen of kunnen we dit ook zelf proberen doen?
2) Moeten we de stooklijn aanpassen i.f.v. de seizoenen, of is er in principe één optimale stooklijn voor het hele jaar door (dus onafhankelijk van het seizoen)?
3) Hoe komt het dat de radiatoren 's avonds laat of 's nachts toch soms (heel) warm aanvoelen, terwijl we maar 16°C binnentemperatuur vragen? Is het normaal dat onze ketel ook 's nachts water rondpompt?
4) Hoe komt het dat het 's nachts in woonkamer en badkamer toch een stuk warmer blijft dan de gewenste 16°C (nl. 18°C en 19°C respectievelijk)? Wat moeten we aan onze huidig ingestelde stooklijn veranderen om 's nachts dichter bij de gewenste 16°C te komen en 's ochtends & 's avonds dichter bij de gewenste 20°C?
5) Hoe werken onze radiatorthermostaten samen met de weersafhankelijke ketel? We begrijpen dat een radiatorthermostaat zichzelf a.h.w. open en dicht draait zodra de temperatuur in de ruimte in kwestie te laag/hoog is, maar dat de standen op zijn radiatorthermostaat niet echt overeenkomen met bepaalde temperaturen. Hoe kunnen we weten wat de juiste stand is van de radiatorthermostaten als de temperatuur van het ketelwater enkel door de stooklijn wordt bepaald?

Dit zijn voorlopig al onze vragen. Er lijken zodanig veel parameters in het spel te zijn dat we niet meer goed weten hoe we best onze verwarmingsinstallatie instellen en controleren.

Alvast hartelijk dank voor jullie hulp!

 

[D I Y]

Uw thermostaatkranen moeten gewoon open staan op 5 behalve in ruimtes waar je niet wil dat er opgewarmd wordt tot de comforttemperatuur.
Bij weersafhankelijke regeling is de keuze van de referentietemperaturen zeer belangrijk, en de helling zorgt voor de reactiesnelheid.
Een war zal altijd de radiatoren blijven voeden, zelfs al is de ruimte ‘op temperatuur’ want dit is een comfortfunctie die zorgt dat de ruimte niet steeds opwarmt en afkoelt maar op temperatuur blijft.
De ketel weet ook helemaal niet wat de temperatuur in al die ruimtes is dus die houdt daar ook geen rekening mee, die houdt enkel rekening met de buitentemperatuur en de helling/refrerentietemp, en de retourtemp.
En als je in besparingstemp gaat dan gaat de reftemp ook omlaag.

Als die zaken dus niet goed staan, dan wordt het te warm/niet warm genoeg of wordt er onnodig veel bijgewarmd.

Daarnaast is ook de waterzijdige inregeling van belang om er voor te zorgen dat elke ruimte of radiator maar het deel van de warmte krijgt dat het nodig heeft.

Je kan ook instellen dat de ketel uit gaat tot de kamertemp gezakt is tot de spaartemperatuur.

Echter in uw woning en met uw wensen denk ik dat je best eens het systeem ambisense van vaillant bekijkt. Dit is niet goedkoop, maar iemand laten komen om repetitief en empirisch alles perfect af te regelen ook niet.

 

[disco stu]

Ik heb de Vitodens 222W met Vitrotrol 300 en ook weersafhankelijke regelening. Ook radiatoren en thermostatische kranen. En ben al redelijk aan de slag gegaan met de stooklijnen en instellingen.

Alvast enkele antwoorden:

- In tijdsblokken met gereduceerde binnentemperatuur van 16°C (bv. laat 's avonds or 's nachts) voelen de opengedraaide radiatoren in woonkamer en badkamer soms toch warm tot zelfs zeer warm aan.

Dat is logisch. De regeling ziet met de buitenvoeler dat het momenteel koud is buiten, bv 5°. De gewenste temperatuur tijdens het "nacht" tijdsblok is 16°. Het verschil is 16-5° = 11°
Aan de hand van deze deltaT van 11° en je stooklijn gaat er warm water met een bepaalde temperatuur naar je radiatoren gaan.
Dat het ondertussen nog effectief warmer is dan 16° in huis maakt niet uit want je ruimtecompensatie staat uit.

We hebben de volgende vragen:
1) Hoe gaan we in het algemeen best te werk om de optimale stooklijn voor ons te vinden (optimaal = maximaal comform met minimaal gasverbruik)? Heeft het zin hiervoor een professional in te schakelen of kunnen we dit ook zelf proberen doen?

Best zelf doen met wat forum hulp

2) Moeten we de stooklijn aanpassen i.f.v. de seizoenen, of is er in principe één optimale stooklijn voor het hele jaar door (dus onafhankelijk van het seizoen)?

Niet aanpassen i.f.v. seizoen. De stooklijn gaat het verschil tussen koudere en warmere seizoenen al ondervangen door naar de hierboven vermelde deltaT te kijken. Dat is nu eenmaal het concept van een stooklijn ipv een vast stookpunt.

3) Hoe komt het dat de radiatoren 's avonds laat of 's nachts toch soms (heel) warm aanvoelen, terwijl we maar 16°C binnentemperatuur vragen? Is het normaal dat onze ketel ook 's nachts water rondpompt?

Ja dat klopt, zie uitleg hierboven.

4) Hoe komt het dat het 's nachts in woonkamer en badkamer toch een stuk warmer blijft dan de gewenste 16°C (nl. 18°C en 19°C respectievelijk)? Wat moeten we aan onze huidig ingestelde stooklijn veranderen om 's nachts dichter bij de gewenste 16°C te komen en 's ochtends & 's avonds dichter bij de gewenste 20°C?

Je zit met een thermische inertie in de massa van je huis, en met een beperking van het warmteverlies door isolatie, zodat in het korte aantal uren van een nacht je niet tot aan de regimetoestand van je ingestelde 16° geraakt. Dan kan op zich geen kwaad, is bij mij ook zo.

5) Hoe werken onze radiatorthermostaten samen met de weersafhankelijke ketel? We begrijpen dat een radiatorthermostaat zichzelf a.h.w. open en dicht draait zodra de temperatuur in de ruimte in kwestie te laag/hoog is, maar dat de standen op zijn radiatorthermostaat niet echt overeenkomen met bepaalde temperaturen. Hoe kunnen we weten wat de juiste stand is van de radiatorthermostaten als de temperatuur van het ketelwater enkel door de stooklijn wordt bepaald?

Die werken niet samen.

Dit zijn voorlopig al onze vragen. Er lijken zodanig veel parameters in het spel te zijn dat we niet meer goed weten hoe we best onze verwarmingsinstallatie instellen en controleren.

Alvast hartelijk dank voor jullie hulp!

Mijn advies:

Ik veronderstel dat je een grote leefruimte hebt met daarin meerdere radiatoren en daarin ook ergens de bedieningsmodule/ruimtevoeler?

Allereerst: de juiste stooklijn instellen voor jouw huis
1) zet alle radiatoren in de leefruimte met thermostatische kraan op 5 (max). Laat ruimtecompensatie uit staan.
2) noteer bij verschillende buitentemperaturen en op verschillende momenten de gewenste temperatuur, de buitentemperatuur en de gemeten binnentemperatuur (alles aflezen op de bediening, niet op een andere thermometer). Doe dit een aantal dagen/weken. Idealiter heb je een aantal verschillende meetpunten wanneer het zowel behoorlijk koud is buiten als wanneer het in een tussenseizoen minder koud is. Hou de gewenste binnentemp best op die 20°.
Doe de metingen als je al een aantal uren op comforttemperatuur aan het draaien bent zodat de transiënt van een wisseling op gewenste temperatuur uitgewerkt is.
3) Kijk welke verschillen er bij elk meetpunt zit tussen de gewenste en de gemeten binnentemperatuur. Dit is "de fout".
Als de gemeten temperatuur hoger is dan gewenst, met de stooklijn op dat punt omlaag. Is de gemeten temperatuur lager dan moet de stooklijn op dat punt omhoog.

Is de fout bij zowel heel koude buitentermperaturen als bij warmere buitentemperaturen altijd ongeveer even groot, dan moet de gehele stooklijn omhoog/omlaag geschoven worden. (de "hoogte" aanpassen)
Is de fout groter bij koudere buitentemperaturen dan bij warmere buitentemperaturen, dan moet de stooklijn steiler ingesteld worden (de "helling" aanpassen, groter maken)
Is de fout kleiner bij koudere buitentemperaturen, dan moet de stooklijn minder steil ingesteld worden (de "helling" aanpassen, kleiner maken).

Een aanpassing van de "hoogte" van de stooklijn naar aanleiding van een fout bij warmere buitentemperatuur --> daarna ga je misschien ook nog eens opnieuw de helling moeten finetunen naar aanleiding van een fout bij koudere buitentemperatuur.
Een aanpassing van de "helling" van de stooklijn naar aanleiding van een fout bij koudere buitentemperatuur --> daarna ga je misschien ook nog eens opnieuw de hoogte moeten finetunen naar aanleiding van een fout bij warmere buitentemperatuur.
Naar mijn ervaring is het het makkelijkste om eerst de hoogte (warmere buitentemperaturen) goed te krijgen, en dan pas aan de helling te beginnen.
Of eerst al een groffe correctie op beiden en daarna nog eens een rondje finetunen.

Bij elk aanpassing van hoogte of helling, het getalletje maar 1 stapje verhogen/verlagen. Nooit hoogte en helling tegelijk aanpassen. na elke aanpassing altijd een paar dagen wachten en het effect goed bekijken vooraleer naar de volgende aanpassing te gaan.

Zoals je kan lezen is het en vrij iteratief werkje waar een hele winter + tussenseizoen over kan gaan.

Het resultaat moet zijn dat bij elke mogelijke buitentemperatuur "de fout" zo klein mogelijk is. Bij mij is dat meestal +- 0.5°C. In extremis (intensief koken, warmteproductie in huis, dampkap, ramen wagenwijd open) tot +-1.0°C.

Pas als je stooklijn goed zit, kan je andere aanpassingen doen. In principe kan je de thermostatische radiatorkranen in je leefruimte waar de afstandsbediening staat op 5 laten staan. De temperatuur hier wordt namelijk geregeld met de gewenste temp instelling.
In andere ruimtes kan je de thermostaatkraan naar wens aanpassen hoe warm je het daar wilt hebben. Typisch wat warmer in de badkamer en wat frisser in een slaapkamer.
Je kan dan ook nog je ruimtecompensatie gaan opzetten om het laatste beetje "fout" weg te werken. Maar doe dit pas als je stooklijn al goed is ingesteld.

 

[D I Y]

De temperatuur hier wordt namelijk geregeld met de gewenste temp instelling.

dat is enkel waar als er een deel ruimtecompensatie actief is, anders wordt dit gewoon genegeerd, want de controller kan eender waar staan, zelfs in het stooklokaal.
Pas bij een gedeelte ruimtecompensatie zal de gemeten waarde in de thermostaat een invloed hebben.

 

[disco stu]

Nee hoor. Als ik de gewenste temperatuur via de afstandsbediening verhoog van 20 naar 30 graden worden mijn radiatoren een minuut later ook ineens heet ipv lauw/licht warm.

De basisstooklijn gaat uit van een basis set waarde binnentemp van 20 graden. Maar als je een andere gewenste temp instelt, wordt de stooklijn gecorrigeerd naar deze nieuwe set waarde.

Ik zal dat straks eens proberen visueel te krijgen op de vitotrol.

En dit allemaal met ruimtecompensatie uit.
Als je die aanzet gaat de gemeten binnentemp ook met een bepaald gewicht invloed krijgen om de toevoertemp aan te passen om de fout weg te werken. Maar daar heb ik nog niet zoveel mee geëxperimenteerd.

 

[D I Y]

Dit is op basis van de zoll dat de stooklijn verlegd wordt. Maar de meting in de ruimte doet niets als er geen ruimtecompensatie is.
Staat de stooklijn verkeerd, dan wordt het desnoods 25° ook al meet de thermostaat dat het al boven de 20° is.
Zoals je zelf ook zegt in jouw reactie.

 

[disco stu]

Ja klopt, dat is toch ook wat ik zei?

zoll = ?

Ik zei:

De temperatuur hier wordt namelijk geregeld met de gewenste temp instelling.

Met gewenste temp instelling bedoel ik dus: vraagtemperatuur of setwaarde (of hoe kan ik het beter omschrijven) en bedoel ik dus niet gemeten temperatuur.

Ik denk dat we hetzelfde bedoelen hoor, maar er misschien wat terminologie verwarring is.

Ineens ook eens een foto genomen van de stooklijn bij wens/set-temperatuur van 20° en nog eens van 17° (zoals het nu met de gasprijzen ingesteld staat momenteel.

 

[D I Y]

soll en ist zijn termen in de regeltechniek. daar komt nogal veel uit het Duits (soll=doelwaarde, ist=actuele waarde)

Ik had weer eens op een nabijgelegen knopke geduwd op mijn telefoon… en de S was een Z geworden. Excuses.

 

[mh1984]

Dit is een opvolging op mijn initiële bericht. Intussen hebben we wat geëxperimenteerd met de helling en hoogte van de stooklijn. Momenteel is de situatie zo dat wanneer we in de living en de badkamer (de twee ruimtes die we willen verwarmen) een temperatuur van respectievelijk 19°C en 20°C bereiken wanneer we in die ruimtes alle radiatorthermostaten op maximale stand zetten (de ingestelde comforttemperatuur is 20°C en de gereduceerde temperatuur is 15°C).

Klopt het dat dit aangeeft dat onze stooklijn nog te laag of te weinig hellend is? Ik las nl. elders (bv. op energids.be) dat alle radiatorthermostaten op maximale stand normaal zou moeten overeenkomen met een temperatuur van >22°C. Met andere woorden: voor een "correcte configuratie" zou ik onze stooklijn verder moeten verhogen zodat we de comforttemperatuur van 20°C bereiken door onze radiatorthermostaten op stand 3 te zetten.

Klopt deze redenering?

Alvast bedankt!

 

[disco stu]

Je stooklijn gaat bepalen voor welke toevoertemperatuur je ketel van het CV water gaat zorgen naar de radiatoren toe.
De thermostaatkranen op de radiatoren gaan bepalen welk debiet van CV water er door de radiator gaat gaan, en dit dus uiteraard per radiator.
Probeer de impact van die 2 regelmogelijkheden los van elkaar te bekijken.

Wat betreft de stooklijn: kijk inderdaad naar de 2 voorname ruimtes: woonkamer en badkamer.
Woonkamer: gewenste "soll" temperatuur is 20° en de werkelijke "ist" temperatuur is 19°. De fout is dus nog 1°. De stooklijn moet dus inderdaad nog iets hoger (via niveau of inclinatie, zie eerdere uitleg).
In de badkamer zal het dan waarschijnlijk iets warmer worden dan 20° (dus ook nog een "fout" maar dan in de andere richting), maar dat kan eigenlijk geen kwaad omwille van 2 redenen:
- badkamers willen mensen doorgaans iets hoger van temperatuur hebben dan de woonkamper
- een resterende fout waarbij de "ist" temperatuur hoger is dan de "soll" temperatuur kan je weer makkelijk wegregelen/corrigeren door de thermostaatkraan op de radiator in die ruimte. Omgekeerd gaat niet.

M.a.w.: stel de stooklijn nog wat hoger bij zodat de "fout" (verschil tussen soll en ist) in de ruimte waar tot nu toe de werkelijke temperatuur het meest achterloopt op de gewenste temperatuur quasi 0 wordt. Vervolgens kan je in de overige ruimtes de thermostaatkraan op de radiatoren desgewenst wat dichter gaan draaien als het daar te warm wordt. Wanneer het niet genoeg warm wordt, kan je de instelling van de comforttemperatuur gaan verhogen van 20° naar 21°, 22°,...

 

[D I Y]

Er is ook nog de mogelijkheid dat in bepaalde ruimtes er te weinig afgiftemogelijkheid is (te weinig of te kleine radiatoren) om de gewenste temperatuur te bereiken met de watertemperatuur die voor de hoofdruimtes wel voldoende is. Dan moet je helaas de stooklijn verhogen totdat er toch genoeg vermogen afgegeven wordt in de betrokken ruimte, en in de andere ruimtes ofwel thermostatische kranen gebruiken en waterzijdig inregelen.
Of de koelte verdragen.

 

[HandigeBart]

Ik heb een gelijkaardige installatie maar met een ander probleem. De Vitrotrol kamer thermostaat geeft systematisch !één of twee graden teveel aan (heb dit al gecheckt met verschillende andere thermometers). Gevolg : de ketel warmt geen water op omdat de kamertemperatuur voldoende hoog is. Nog iemand ervaring met dit probleem ? Hoe kan ik dit oplossen ?

 

[D I Y]

Afhankelijk van het merk noemt men dit anders, maar bij de meeste merken kan je de ruimtetemperatuurvoeler wel bijregelen of ijken. Dat wordt meestal in K (Kelvin) uitgedrukt. Kan positief of negatief bijgesteld worden.
Eventueel eens opzoeken in de handleiding van jouw thermostaat, of opzoeken hoe je in het installateursmenu kan komen op jouw model.

 

[mh1984]

Ik heb nog een opvolgvraag i.v.m. mijn oorspronkelijk bericht rond de instelling van onze Viessmann Vitodens 300 weersafhankelijke regeling. Momenteel is de comforttemperatuur ingesteld op 20°C (hogere stooklijn) en de gereduceerde temperatuur op 16°C (lagere stooklijn). De gereduceerde temperatuur is 's nachts van toepassing (van 22h00 tot 7h00). Maar we merken nu dat 's nachts de temperatuur in de verwarmde ruimtes quasi-constant blijft - er treedt alleszins helemaal geen daling richting 16°C op. Ook voelen de radiatoren 's nachts regelmatig erg warm aan. Hoe kan dit nu? Moeten we de gereduceerde temperatuur veel lager instellen? Moeten we de stooklijnen veranderen? Of de thermostaatknoppen op de radiatoren zelf verdraaien? Ik voeg nog toe dat de ruimtesensor voor ruimte(bij)regeling (naast weersafhankelijke regeling) is uitgeschakeld.

 

[mh1984]

Aanvulling op vorig bericht - zou de oplossing voor de moeilijk te regelen temperatuur 's nachts kunnen zijn:
- Het instellen van de ruimtesensor 's nachts (zodat de ketel enkel aanspringt wanneer in de ruimte in kwestie de temperatuur onder 16°C daalt;
- Het lager instellen van de temperatuur waarbij de vorstbescherming van de ketel aanspringt (d.i. nu bij 2°C of minder)?

 

[tumkie]

Als de warmte in huis blijft is da toch goed ? Teken dat de woning goed geïsoleerd is … mogelijk staat de inschakel-optimalisatie functie op AAN . Op hoeveel staat de Vorstbescherming ingesteld?

 

[mh1984]

Het punt is dat het 's nachts té warm blijft - eigenlijk is de temperatuur 's nachts bijna dezelfde als overdag, wat betekent dat er onnodig wordt gestookt 's nachts. En wat is dan het punt van een gereduceerde en een comforttemperatuur? Wij wonen in een rijwoning van eind 19e eeuw in de stad - de isolatie is niet slecht, maar zeker niet zoals bij nieuwe woningen (bv. voor- en achtergevel zijn niet geïsoleerd).

Wat is de "inschakel-optimalisatie" functie?

De vorstbescherming springt nu aan wanneer de buitentemperatuur daalt tot onder +2°C.

 

[m1chaelm]

Je kan eventueel in gereduceerde werking de invloed van de ruimtetemperatuur op de aanvoertemperatuur verhogen.

 

[disco stu]

Voo zover ik weet kan je de invloed van ruimtetemperatuur niet apart voor comfortwerking en voor gereduceerde werking instellen.

Maar als de stooklijn al vrij goed ingesteld is, mag de in invloed van ruimtetemperatuur sowieso wel wat gewichtiger ingesteld worden lijkt me.

Anders de setwaarde voor gereduceerde werking nog wat lager instellen. Ik dacht dat dat bij mij 14° is. De ketel gaat dan 's nachts nog wel blijven werken maar wel aan een zeer laag pitje (efficient condenserend). De weinige energie die je dan 's nachts verbruikt ligt dan bijna in evenwicht met de energie die je nodig hebt om 's ochtends terug naar een comfortabele temperatuur te gaan.

 

[m1chaelm]

Voo zover ik weet kan je de invloed van ruimtetemperatuur niet apart voor comfortwerking en voor gereduceerde werking instellen.

Maar als de stooklijn al vrij goed ingesteld is, mag de in invloed van ruimtetemperatuur sowieso wel wat gewichtiger ingesteld worden lijkt me.

Anders de setwaarde voor gereduceerde werking nog wat lager instellen. Ik dacht dat dat bij mij 14° is. De ketel gaat dan 's nachts nog wel blijven werken maar wel aan een zeer laag pitje (efficient condenserend). De weinige energie die je dan 's nachts verbruikt ligt dan bijna in evenwicht met de energie die je nodig hebt om 's ochtends terug naar een comfortabele temperatuur te gaan.

Wanneer je codering b0 op 1 zet gaat de verwarming enkel in gereduceerde werking rekening houden met de ruimtetemperatuur