[webstab]

Dag allemaal,

Wij hebben een half-open woning uit 1959 gekocht en gaan een grondige (energetische) renovatie doen, waarbij ook alle technieken vernieuwd worden. Het is dus meteen ook het moment om aan isoleren te denken. Dak, ramen en vloeren is geen probleem. De buitenmuren zijn complexer.

De buitenmuren zijn als volgt:

• Buitenkant is dragende muur met dubbele steen (18cm dik)
• De spouw is ongeveer 3.5 - 5cm dik
• Binnenkant is een enkele steen (9cm dik)

Isolatie langs de buitenkant is niet toegestaan (erfgoed!). De spouw kan niet geisoleerd worden vermits de buitenkant (van de spouw) is gladgestreken met cement en een vlies. Volgens de aannemer krijg je kans met vochtproblemen als je hem volspuit. Dus het enige alternatief is binnenisolatie.

Maar er zijn koudbruggen:

• De betonnen welfsels lopen door tot op de buitenmuur
• De binnenmuren lopen niet door in de spouw. Hierbij is enkel contact met de "binnenmuur".

De binnenkant afbreken, om vervolgens isolatie in de spouw te plaatsen, en de muur opnieuw op te bouwen, lijkt mij technisch uitdagend, veel werk en niet triviaal.
Dus ik dacht voorlopig aan:

• Muren isoleren met een voorzetwand en minerale wol, tussen 10 - 16cm, zoals hier beschreven. Eventueel met leidingenspouw; maar dan wordt de muur al vrij dik. Ik dacht aan minerale wol omwille van de akoestiek. Eventueel met PUR op plaatsen waar een dikke muur lastig is (=klein toilet).
• Eventueel isolatiechape op de verdiepingen. Iemand heeft mij dit verteld, maar ik twijfel dit nuttig is, vermits er maar 3cm chape is.
• De buitenmuur, waar de trap staat, kan niet geisoleerd worden (dit is in de trappenhal). Ik kan dus enkel de voorgevel en achtergevel isoleren, gelukkig zijn dit ook de leefruimtes. De trappenhal wordt minder/niet verwarmd (restwarmte van leefruimte).

De binnenmuren naar binnen mee-isoleren (voor koudebruggen) lijkt mij lastig omwille van de dikte. Valse platfond zijn niet overal wenselijk. Er gaan dus koudebruggen blijven bestaan. We gaan wel ventilatie hebben (systeem C+).

Wat raden jullie aan? Ik heb reeds een mening van een aannemer en binnenkort komt de architect langs; maar ik wil graag alle mogelijkheden/ideeën hebben. Ik lees vaak tegenstrijdige verhalen.

 

 

[Keon]

Valse plafonds... volgens Dries zijn beschrijving liggen de welfsels op de 18cm dikke buitenmuren, dus dat is een gigantische koudebrug. Ga er maar vanuit dat die overal minimaal 1m naar binnenkomt.

Je kan die eerste meter aanpakken met wat retour isolatie maar dat is verre van optimaal... welke temperatuur zal uw plafond hebben net naast die eerste meter? Nog steeds iets van 14°C terwijl de luchttemperatuur daar waarschijnlijk op 28°C zit...

 

[Uovo]

uit de studie volgt ook dat de vochtabsorptie bij multipor hoofdzakelijk in de lijm zit en niet in het isolatiemateriaal. Dat maakt dat de verlijming zeer correct dient te gebeuren. 

Correcte opmerking. Je moet de platen dus zorgvuldig en volvlaks verlijmen met een 10mm kam en 2 CM verschuiving. Je krijgt ook enkel garantie op de werking met het gebruik van de juiste lijm wat gezien de studie logisch lijkt. Aangezien de multipor zelf niet zo'n hoog absorptievermogen heeft zal het stijgen van de u waarde eerder beperkt(er) zijn verwacht ik.

Keon]

Opletten met de capillair-actieve isolatiematerialen want dat werkt enkel op zuidgerichte muren die in de winter voldoende zonlicht kunnen opvangen (geen slagschaduw naastliggende gebouwen).

Dit. Bij onze vrijstaande woning met z-w oriëntatie is dit ook het geval. Enkel de noordelijke muur heeft dit niet maar die bestaat uit voornamelijk glaspartijen en een badkamer waar we wegens beperkte ruimte andere isolatie (dampdichte) gebruikt hebben.

Alle andere muren zullen vochtproblemen ondervinden. Zie daarvoor de link naar de praktijktests van het Fraunhofer Institut fur Bauphysik in dit interessant topic.

In het geval van Dries zijn woning komt daar nog bij dat die cementbepleistering (met vlies) daar waarschijnlijk zit om eventuele slagregen uit de spouw te houden. Mogen de gevels van de dienst erfgoed aan de buitenzijde gekaleid (kalkverf) worden?

Grootste probleem zijn hier niet de muren maar de betonnen plafonds... wil je dat deftig oplossen dan zal je overal valse plafonds moeten installeren. Op de verdiepingen zal je ook vloerisolatie moeten voorzien.

Het ventilatiesysteem zou ik upgraden naar een D-systeem (desnoods eentje per verdieping). 

Alles bij elkaar zou ik gaan voor een 'interne HSB'- structuur (box in a box). Zeker als je wat premies wenst op te strijken indien je voldoende isoleert. Multipor isoleert aardig maar is pokkeduur (ca. 460€/m³).

Goedkoop is het zeker niet maar de plaatsing is relatief snel en makkelijk en als je toch laat bezetten valt de prijs we mee. Wij hebben relatief veel ramen in compacte vorm met wat uitsprongen van de oude schouwen die we nu gebruiken voor doorvoer en dat is met multipor wel aangenaam werken.

Nadeel van die premies is dan wel dat je - omwille van de binnenisolatie - moet werken met een architect en een aannemer met de nodige opleidingscertificaten.

exact.. premie was €15/M2 uit het hoofd.

paar offertes opgevraagd maar dit woog niet op tegen het zelf te doen en 21% btw.

 

 

[Keon]

In het geval van Dries zijn woning komt daar nog bij dat die cementbepleistering (met vlies) daar waarschijnlijk zit om eventuele slagregen uit de spouw te houden.

Bijkomend probleem is dat door toepassing van binnenisolatie de uitdroogcapaciteit van de buitenmuren drastisch vermindert. Die buitenmuren zijn hoogstwaarschijnlijk opgebouwd met een cement-mortel en zulke mortels hebben op vlak van vochthuishouding niet de beste reputatie temeer daar het ook harde mortels zijn waardoor er in zulke mortels steeds vele microscheurtjes ontstaan waarlangs het regenwater naar binnen wordt gezogen.

Gevolg van dit alles is een verhoogd risico op vorstschade.

Mogelijke oplossing: kalk kalei-laag (als het is toegestaan door de dienst erfgoed). Hydrofobering zou ik niet toepassen omdat dit niet voldoende elastisch en scheuroverbruggend is. Water zal nog steeds naar binnen kunnen via de scheurtjes maar zal het - net vanwege die hydrofobering - nog moeilijker hebben om weer uit de muren te verdampen.

 

[Verwijderd lid 172838]

In het geval van Dries zijn woning komt daar nog bij dat die cementbepleistering (met vlies) daar waarschijnlijk zit om eventuele slagregen uit de spouw te houden.

Bijkomend probleem is dat door toepassing van binnenisolatie de uitdroogcapaciteit van de buitenmuren drastisch vermindert. Die buitenmuren zijn hoogstwaarschijnlijk opgebouwd met een cement-mortel en zulke mortels hebben op vlak van vochthuishouding niet de beste reputatie temeer daar het ook harde mortels zijn waardoor er in zulke mortels steeds vele microscheurtjes ontstaan waarlangs het regenwater naar binnen wordt gezogen.

Gevolg van dit alles is een verhoogd risico op vorstschade.

Mogelijke oplossing: kalk kalei-laag (als het is toegestaan door de dienst erfgoed). Hydrofobering zou ik niet toepassen omdat dit niet voldoende elastisch en scheuroverbruggend is. Water zal nog steeds naar binnen kunnen via de scheurtjes maar zal het - net vanwege die hydrofobering - nog moeilijker hebben om weer uit de muren te verdampen.

niet om kritiek te geven (ik zou niet durven 

) en dus puur informatief: hydrofobering vult -in tegenstelling tot verf- niet de poriën maar gaat enkel de wanden van die poriën waterafstotend maken (verlagen van oppervlaktespanning). Het is daarom dat men kan zeggen dat hydrofobering het verdampen niet in de weg staat en dus dampopen is. Maar of dit 100% is weet ik niet.  Wij raden standaard toch aan om bij spouwisolatie de gevel te hydrofoberen maar enkel op voorwaarde dat de gevel en de voegen in prima staat zijn.  

 

[Keon]

Art,

Een bakstenen muur droogt ook op dankzij de capillariteit van de baksteen zelf. Op die manier kan een  natte muur ook haast direct opdrogen aan de wind.

Wanneer er een hydrofobering werd toegepast, zal dit niet lukken en zal je moeten wachten tot het vocht net onder het oppervlak kan beginnen uitdampen, maw als de muur voldoende warm staat.

Voor spouwmuren is hydrofobering minder kritisch zolang er een luchtspouw aanwezig is die bovenaan openblijft. Bij volledig gevulde of bovenaan afgesloten spouwen, verhoogt het risico op vorstschade.

In geval van historische panden (meestal volle muren gemetseld met een kalkmortel) komt men ervan terug om nog langer een hydrofobering erop te zetten net vanwege de vele schadegevallen door vorst en door de problemen met vocht aan de binnenzijde.

Een kalei bestaande uit een zuivere kalkmortel met daaroverheen een laag kalkverf (zsysteem Wolf Jordan) werkt enerzijds waterremmend maar zal anderzijds het uitdrogen aan de wind net versterken vanwege de capillariteit van de kalei-laag. Ga je in de kalei cement mengen of gebruik je een acryl- of silicaatverf als eindlaag dan verstoor je de capillaire werking van uw kalei en verlaag je  net de opdroogcapaciteit van uw muur.

In geval van binnenisolatie of navullen van spouwmuren is daarom ook het kaleiën van de muren aangewezen. Ik zou nooit een hydrofobering adviseren tenzij je voldoende (rest-) warmte - alles boven de 15°C is bruikbaar - in de buitenmuur kan brengen (bijv. via de retourleidingen van uw vvw) (*).

Bij houten balken die zijn opgelegd in de buitenmuren is het lokaal inbrengen van enige warmte ook aangewezen.

(*): In geval van een condenserende ketel zal dit ook het rendement van uw ketel verhogen wat maakt dat dit op energetisch vlak wel eens een nuloperatie zou kunnen zijn.

 

[Verwijderd lid 172838]

Art,

Een bakstenen muur droogt ook op dankzij de capillariteit van de baksteen zelf. Op die manier kan een  natte muur ook haast direct opdrogen aan de wind.

Wanneer er een hydrofobering werd toegepast, zal dit niet lukken en zal je moeten wachten tot het vocht net onder het oppervlak kan beginnen uitdampen, maw als de muur voldoende warm staat.
--> de bedoeling is zoals iedereen weet dat er door een hydrofuge geen water in je steen komt, het vocht zit dus sowieso hoogstens aan de oppervlakte. 
Voor spouwmuren is hydrofobering minder kritisch zolang er een luchtspouw aanwezig is die bovenaan openblijft. Bij volledig gevulde of bovenaan afgesloten spouwen, verhoogt het risico op vorstschade.

-->dat is net de reden waarom we aanbevelen dat er bij naisolatie ook een hydrofuge moet komen omdat anders de stenen te vochtig blijven (door tragere uitdroging omwille van isolatie) en dus kans op schade. Een open spouw (boven of onder)  draagt zo goed als niet bij tot droging: 95% van het water dat in de spouw zit zal door diffusie naar de buitenkant verdampen .  Enkel als de buitenkant dampdicht is zullen we aanraden om de open stootvoegen onderaan niet te sluiten. 
het wtcb is niet bepaald hier onze God, maar zij hanteren hetzelfde principe.

In geval van historische panden (meestal volle muren gemetseld met een kalkmortel) komt men ervan terug om nog langer een hydrofobering erop te zetten net vanwege de vele schadegevallen door vorst en door de problemen met vocht aan de binnenzijde.

--> vorig jaar hebben we een thermografische expertise moeten doen van een buitengevel van een historisch pand in Nederland .We hebben daarvoor samengewerkt met de dienst monumentenzorg en een uitgebreide briefing gekregen van de renovatietechnieken die men aldaar hanteert. Zij hydrofoberen volle muren met een bijenwas.

Een kalei bestaande uit een zuivere kalkmortel met daaroverheen een laag kalkverf (zsysteem Wolf Jordan) werkt enerzijds waterremmend maar zal anderzijds het uitdrogen aan de wind net versterken vanwege de capillariteit van de kalei-laag. Ga je in de kalei cement mengen of gebruik je een acryl- of silicaatverf als eindlaag dan verstoor je de capillaire werking van uw kalei en verlaag je  net de opdroogcapaciteit van uw muur.

In geval van binnenisolatie of navullen van spouwmuren is daarom ook het kaleiën van de muren aangewezen. Ik zou nooit een hydrofobering adviseren tenzij je voldoende (rest-) warmte - alles boven de 15°C is bruikbaar - in de buitenmuur kan brengen (bijv. via de retourleidingen van uw vvw) (*).

Bij houten balken die zijn opgelegd in de buitenmuren is het lokaal inbrengen van enige warmte ook aangewezen.

(*): In geval van een condenserende ketel zal dit ook het rendement van uw ketel verhogen wat maakt dat dit op energetisch vlak wel eens een nuloperatie zou kunnen zijn.

 

 

[Keon]

art schreef:

--> de bedoeling is ... dat er door een hydrofuge geen water in je steen komt, het vocht zit dus sowieso hoogstens aan de oppervlakte. 

 Ja maar de grote misvatting is dat hydrofuge netjes het oppervlak afsluit en dat is in de praktijk NOOIT het geval. De barstjes in het metselwerk zal je niet kunnen opvullen, langs die barstjes blijft het regenwater er als vanouds binnendringen maar nu tot achter de hydrofuge laag.

En hydrofuge werkt in de twee richtingen, het vocht dat achter die laag zit, kan ook niet meer zomaar weg, je moet - zoals eerder gezegd - wachten tot het warm genoeg zodat het vocht kan uitdampen.

Daarbij komt dan nog dat er ook vanuit de leefruimte leefvocht (damp) in de muur komt. Als het condensvlak in de muur ligt, gaat dat leefvocht condenseren en moet je ook weer wachten tot het weer voldoende warm is. Met een goed ventilatiesysteem ga je van dit soort vocht minder last hebben maar het kan blijven spelen.

--> vorig jaar hebben we een thermografische expertise moeten doen van een buitengevel van een historisch pand in Nederland .We hebben daarvoor samengewerkt met de dienst monumentenzorg en een uitgebreide briefing gekregen van de renovatietechnieken die men aldaar hanteert. Zij hydrofoberen volle muren met een bijenwas.

Vroeger gebruikte Monumentenzorg chemische hydrofoberingsmiddelen... 

Bijenwas heeft het grote voordeel dat het wel de scheurtjes weet op te vullen en dat het misschien wel in staat is om bijkomende scheurtjes te dichten (door het smelten van de was bij zeer warm weer). Maar je zal alles toch zeer goed moeten opvolgen want ook hier geldt dat de waslaag het vocht in de twee richtingen tegenhoudt.

Groot voordeel van bijenwas is  het behoudt van het uitzicht van de originele muur, dat doet kalei niet. Maar qua vochtbeheersing is kalei het beste wat je kan doen.

In de UK maakte men kalei op basis van ongebluste kalk (!) en een klomp rundervet ("tallow" aka ossewit) hetgeen een meer waterwerende kalei opleverde (zie Youtube). Maar volgens mij verlies je daardoor ook de opdrogende eigenschappen van een gewone kalei.

 

[w.g.b.]

Hameren op ventilatie systeem vind ik toch iets van je kan niet zonder.  Om de juiste relatieve luchtvochtigheid van rond de 50% te krijgen kan ook zonder een systeem. Geen ventilatiesysteem dan heb of krijg je gegarandeerd problemen.  

 

[Keon]

Voor zij die willen isoleren langs de binnenzijde, kijk dan ook eens naar de combinatie isolatie met wandverwarming, dat lost quasi alle nadelen van binnenisolatie op.

Meer info hier in dit topic.